Trục các đăng (hay còn gọi là trục truyền động, trục cardan) là bộ phận thiết yếu trong hệ thống truyền động của ô tô, đặc biệt trên các dòng xe dẫn động cầu sau (FR) và dẫn động bốn bánh (4WD, AWD), giúp phân phối lực đến các bánh xe chủ động, đảm bảo xe vận hành ổn định, hiệu quả và an toàn. Bài viết này, Phụ tùng Mitsubishi An Việt cung cấp cái nhìn toàn diện về cấu tạo, nguyên lý hoạt động, phân loại, dấu hiệu hư hỏng và phương pháp bảo dưỡng trục các đăng, giúp người dùng hiểu rõ và chăm sóc xe đúng cách.

1. Định nghĩa và vị trí của trục các đăng

Trục các đăng là bộ phận truyền lực cơ học, kết nối hộp số với bộ vi sai trên các xe có động cơ đặt trước dẫn động cầu sau hoặc dẫn động bốn bánh. Trục nằm dọc theo gầm xe, chịu trách nhiệm truyền mô-men xoắn qua khoảng cách tương đối lớn và điều chỉnh các sai lệch về vị trí, góc độ giữa các trục truyền lực.

Trục các đăng không chỉ xuất hiện trên ô tô mà còn được ứng dụng rộng rãi trong các máy móc công nghiệp, tàu thủy và máy bay, nơi cần truyền lực qua khoảng cách xa với sự thay đổi vị trí giữa các trục.

Vị trí lắp đặt trục các đăng thường được bố trí sao cho bộ vi sai thấp hơn hộp số, tạo góc nghiêng nhất định cho trục nhằm thích ứng với kết cấu xe và hệ thống treo.

(Định nghĩa và vị trí của trục các đăng - Phụ tùng Mitsubishi An Việt)

2. Cấu tạo chi tiết của trục các đăng

Trục các đăng bao gồm các thành phần chính sau:

2.1 Ống trục (Driveshaft)

• Là ống thép cacbon hoặc hợp kim thép, có thể là ống rỗng hoặc trục đặc.

• Ống rỗng giúp giảm trọng lượng, tăng hiệu quả truyền lực và giảm rung động, thường dùng trên xe du lịch, SUV, xe tải nhẹ.

• Trục đặc có độ cứng cao hơn, kích thước nhỏ gọn, thường dùng ở các vị trí giới hạn không gian như giữa hộp số giảm tốc và bánh xe chủ động trên xe tải hoặc xe chuyên dụng.

• Ống trục phải chịu được lực xoắn lớn, chống cong vênh và xoắn vặn khi vận hành.

2.2 Khớp các đăng (Universal Joint - U-joint)

• Có nhiệm vụ truyền mô-men xoắn và cho phép thay đổi góc truyền lực giữa các đầu trục không thẳng hàng.

• Cấu tạo phổ biến là khớp chữ thập gồm một trục chữ thập gắn vào bốn ổ bi, kết nối với hai chạc ở hai đầu trục.

• Có hai loại chính:

  • Khớp các đăng cứng (khớp chữ U truyền thống): Đơn giản, bền, nhưng có thể gây rung động khi góc lệch lớn.

  • Khớp đồng tốc (CV joint): Truyền lực mượt mà, giảm rung động, thường dùng ở các vị trí cần độ chính xác cao như trục trước xe dẫn động bánh trước.

• Khớp các đăng cần được bôi trơn định kỳ để giảm ma sát và mài mòn.

(Cấu tạo chi tiết của trục các đăng - Phụ tùng Mitsubishi An Việt)

2.3 Khớp trượt (Slip Yoke)

• Cho phép trục các đăng thay đổi chiều dài khi hệ thống treo hoạt động, tránh gãy hoặc cong trục.

• Cấu tạo gồm các rãnh then cho phép trục trượt ra vào linh hoạt.

• Khớp trượt cũng cần được bảo dưỡng và bôi trơn để đảm bảo hoạt động trơn tru.

2.4 Ổ đỡ giữa (Center Bearing)

• Xuất hiện trên các xe có trục truyền lực dài, dạng hai đoạn hoặc ba đoạn.

• Giúp giữ trục cân bằng, giảm rung động và tiếng ồn.

• Được gắn vào khung xe qua giá đỡ có lớp cao su giảm chấn.

2.5 Bạc đạn và phớt chắn bụi

• Bảo vệ các khớp nối khỏi bụi bẩn, nước và các tác nhân gây mài mòn.

• Đảm bảo tuổi thọ và hiệu suất hoạt động của trục các đăng.

(Cấu tạo chi tiết của trục các đăng - Phụ tùng Mitsubishi An Việt)

3. Nguyên lý hoạt động của trục các đăng ô tô

Khi động cơ tạo ra mô-men xoắn, lực này được truyền qua hộp số đến trục các đăng. Trục các đăng quay và truyền mô-men xoắn đến bộ vi sai thông qua các bích nối. Bộ vi sai phân phối lực đến các bánh xe chủ động.

Trong quá trình vận hành, do sự chuyển động của hệ thống treo, vị trí và góc của hộp số và bộ vi sai thay đổi liên tục. Khớp các đăng cho phép trục truyền lực quay ở các góc khác nhau mà không làm giảm hiệu suất truyền động. Khớp trượt cho phép trục thay đổi chiều dài linh hoạt, tránh gián đoạn hoặc hư hỏng trong quá trình quay.

Nhờ vậy, trục các đăng đảm bảo truyền lực liên tục, ổn định và an toàn trong mọi điều kiện vận hành, kể cả khi xe di chuyển trên địa hình gồ ghề hoặc chịu tải nặng.

(Nguyên lý hoạt động của trục các đăng ô tô - Phụ tùng Mitsubishi An Việt)

4. Phân loại trục các đăng

4.1 Theo kết cấu trục

• Khớp các đăng mềm: Làm bằng cao su, thay đổi góc nhỏ (khoảng 6 độ), dùng để nối các bộ truyền động tăng khoảng cách.

• Khớp các đăng cứng: Độ bền cao, góc truyền lớn, cần bảo dưỡng thường xuyên.

• Khớp đồng tốc (CV joint): Truyền lực mượt mà, giảm rung, giá thành cao, yêu cầu chế tạo chính xác.

(Phân loại trục các đăng - Phụ tùng Mitsubishi An Việt)

5. Dấu hiệu hư hỏng trục các đăng cần lưu ý

• Xe rung mạnh khi tăng tốc hoặc chạy ở tốc độ cao.

• Tiếng kêu lạch cạch, kim loại va đập dưới gầm xe.

• Xe giật cục, mất đều lực kéo.

• Trục gãy hoặc khớp rơi ra gây mất kiểm soát xe.

• Rung lắc hoặc tiếng ồn bất thường khi vào cua hoặc tăng giảm tốc.

Phát hiện sớm các dấu hiệu này giúp tránh nguy hiểm và giảm chi phí sửa chữa.

(Dấu hiệu hư hỏng trục các đăng cần lưu ý - Phụ tùng Mitsubishi An Việt)

6. Hướng dẫn bảo dưỡng trục các đăng xe ô tô

• Kiểm tra định kỳ các khớp các đăng, phớt chắn bụi, ổ đỡ giữa.

• Bôi trơn các khớp theo khuyến cáo của nhà sản xuất, sử dụng mỡ chuyên dụng chịu nhiệt và áp suất cao.

• Cân bằng động trục các đăng sau khi sửa chữa hoặc thay thế các bộ phận.

• Tránh nâng hạ xe sai cách gây cong vênh trục.

• Kiểm tra ngay khi xuất hiện rung lắc hoặc tiếng ồn bất thường.

• Thay thế kịp thời các bộ phận mòn, rách phớt chắn bụi để tránh hư hỏng lan rộng.

(Hướng dẫn bảo dưỡng trục các đăng xe ô tô - Phụ tùng Mitsubishi An Việt)

7. Kết luận

Trục các đăng là bộ phận không thể thiếu trong hệ thống truyền động ô tô, đảm bảo truyền lực hiệu quả, linh hoạt và an toàn. Việc nắm vững cấu tạo, nguyên lý hoạt động, phân loại và dấu hiệu hư hỏng cùng với bảo dưỡng đúng cách sẽ giúp kéo dài tuổi thọ trục các đăng, nâng cao hiệu suất vận hành và đảm bảo an toàn cho người lái và hành khách.

Tại Phụ tùng Mitsubishi An Việt, chúng tôi Chuyên Cung cấp Phụ tùng Chính hãng cho tất cả các dòng xe Mitsubishi, từ Xforce, Xpander, Outlander, Triton, Attrage, Mirage, Jolie, Zinger cho đến Pajero Sport,… Với gần 20 năm kinh nghiệm trong ngành phụ tùng ô tô, An Việt cam kết mang đến sản phẩm chất lượng, đúng chủng loại, đúng giá trị, cùng dịch vụ tư vấn tận tâm, hỗ trợ khách hàng hết mình.

👉 Liên hệ Phụ tùng Mitsubishi An Việt tại đây để được tư vấn và báo giá nhanh chóng!