Bán trục ô tô là một trong những bộ phận quan trọng nhất trong hệ thống truyền động, nhưng lại thường bị người dùng xe bỏ qua khi kiểm tra, bảo dưỡng. Hỏng bán trục không chỉ khiến xe bị rung, phát ra tiếng kêu khi đánh lái mà còn có thể gây gãy trục, mất truyền động đột ngột – cực kỳ nguy hiểm khi xe đang di chuyển. Vậy bán trục là gì, cấu tạo ra sao, có những loại nào và làm sao để nhận biết khi nó bị hư hỏng? Bài viết dưới đây của Phụ tùng Mitsubishi An Việt sẽ giúp bạn hiểu rõ tất cả những thông tin cần biết về bộ phận này – từ cơ bản đến chuyên sâu – để sử dụng và bảo dưỡng xe một cách an toàn, hiệu quả hơn.

1. Bán trục ô tô là gì?

Bán trục (tiếng Anh: Axle Shaft) là bộ phận truyền lực quan trọng trong hệ thống truyền động của xe ô tô, nằm giữa vi sai và bánh xe. Nó có nhiệm vụ truyền mô-men xoắn từ động cơ đến bánh xe chủ động, cho phép xe di chuyển được trên mọi điều kiện đường sá. Ngoài ra, bán trục còn đảm nhiệm vai trò ổn định xe khi vào cua, chuyển làn, hoặc khi chịu tải lớn.

Tùy thuộc vào hệ dẫn động (cầu trước, cầu sau hay 4 bánh), thiết kế bán trục sẽ khác nhau:

• Với xe dẫn động cầu trước (FWD): bán trục ngắn hơn, sử dụng khớp CV linh hoạt để truyền lực khi đánh lái.

• Với xe dẫn động cầu sau (RWD): bán trục dài hơn, thường sử dụng khớp các đăng (U-joint).

• Với xe dẫn động 4 bánh (AWD/4WD): có cả bán trục trước và sau, cấu tạo phức tạp hơn.

(Bán trục ô tô là gì? - Phụ tùng Mitsubishi An Việt)

2. Vai trò và chức năng của bán trục

Bán trục ô tô tuy nhỏ nhưng giữ vai trò thiết yếu trong hoạt động tổng thể của xe:

a) Truyền động đến bánh xe

Bán trục kết nối giữa vi sai (hoặc cầu xe) và moay-ơ bánh xe. Khi động cơ sinh công, mô-men xoắn được truyền qua hộp số và vi sai đến bán trục, làm quay bánh xe. Đây là chuỗi truyền lực cuối cùng, giúp xe chuyển động.

b) Giữ cho bánh xe quay ổn định

Khi xe vận hành, đặc biệt lúc vào cua hoặc qua địa hình gồ ghề, góc quay của bánh xe thay đổi. Bán trục với hệ khớp nối giúp bánh xe quay ở các góc khác nhau nhưng vẫn đảm bảo tốc độ và lực truyền đều.

c) Hỗ trợ hệ thống treo và chịu tải

Trong nhiều thiết kế, đặc biệt trên xe tải, bán trục còn gánh một phần tải trọng của xe. Sự phân loại thành bán trục giảm tải hay không giảm tải bắt nguồn từ chức năng này.

(Vai trò và chức năng của bán trục - Phụ tùng Mitsubishi An Việt)

3. Cấu tạo của bán trục ô tô

Một bộ bán trục hoàn chỉnh thường gồm:

▸ Trục láp (shaft)

• Là phần thân chính, làm bằng thép hợp kim siêu bền, có thể rỗng hoặc đặc tùy loại xe.

• Phải đảm bảo chịu được mô-men xoắn cao, tải trọng lớn và chống mỏi.

▸ Khớp nối

Giúp truyền lực trơn tru khi bánh xe thay đổi góc lái:

• Khớp CV (Constant Velocity Joint): Dùng phổ biến cho cầu trước. Có 2 loại chính:

  • Khớp trong (Inner CV Joint): nằm gần vi sai.

  • Khớp ngoài (Outer CV Joint): nằm gần bánh xe.

• Khớp các đăng (U-Joint): Dùng nhiều trên xe cầu sau, cho phép quay khi có góc lệch trục nhỏ hơn.

▸ Ổ bi và moay-ơ

• Ổ bi giúp trục quay mượt mà và giảm ma sát.

• Moay-ơ là bộ phận kết nối giữa bán trục và bánh xe, đồng thời là điểm gắn phanh đĩa hoặc phanh tang trống.

▸ Phớt chắn dầu và chụp bụi

• Giữ cho mỡ bôi trơn bên trong khớp nối không bị rò rỉ.

• Ngăn nước, đất cát xâm nhập gây mài mòn, gỉ sét khớp.

(Cấu tạo của bán trục ô tô - Phụ tùng Mitsubishi An Việt)

4. Nguyên lý hoạt động của bán trục ô tô

Quy trình truyền động từ động cơ đến bánh xe qua bán trục như sau:

1. Động cơ sinh công → Hộp số → Vi sai.

2. Vi sai điều phối lực tới 2 bên bán trục.

3. Bán trục truyền lực qua các khớp nối đến moay-ơ và bánh xe.

4. Khi xe đánh lái, hệ khớp CV hoặc U-Joint cho phép bánh quay với góc khác nhau mà không làm mất công suất.

Điều đặc biệt là hai bánh xe quay với tốc độ khác nhau khi vào cua – điều này có được là nhờ sự linh hoạt của hệ bán trục kết hợp với vi sai.

(Nguyên lý hoạt động của bán trục ô tô - Phụ tùng Mitsubishi An Việt)

5. Phân loại bán trục

5.1. Theo khả năng chịu tải:

▸ Bán trục không giảm tải

• Trục chịu toàn bộ tải trọng của bánh xe.

• Dùng phổ biến trên xe tải nhỏ, xe cũ.

• Cấu tạo đơn giản, dễ gia công.

▸ Bán trục giảm tải 1/2

• Chịu một phần tải trọng (một nửa lực từ bánh xe).

• Phổ biến ở xe con, SUV cỡ nhỏ.

• Bảo trì dễ dàng, chi phí thấp.

▸ Bán trục giảm tải 3/4

• Phân phối lực đều hơn nhờ ổ bi và moay-ơ gắn vào cầu.

• Khả năng vận hành ổn định, bền hơn.

• Dùng ở SUV hạng trung, xe bán tải.

▸ Bán trục giảm tải hoàn toàn

• Tải trọng bánh xe không truyền lên bán trục.

• Ổ bi đặt hoàn toàn trên moay-ơ.

• Dùng trên xe tải nặng, xe quân sự hoặc xe offroad chuyên dụng.

(Phân loại bán trục - Phụ tùng Mitsubishi An Việt)

5.2. Theo thiết kế trục:

▸ Bán trục đặc

• Là thanh thép nguyên khối.

• Khả năng chịu tải và mô-men xoắn lớn.

• Bền, nhưng nặng → tiêu hao nhiên liệu cao hơn.

• Dùng trên xe tải, xe địa hình.

▸ Bán trục rỗng

• Là ống thép dày có lõi rỗng.

• Nhẹ hơn → tăng hiệu suất động cơ, tiết kiệm nhiên liệu.

• Độ bền kém hơn trục đặc.

• Dùng chủ yếu trên xe du lịch, xe thể thao.

(Phân loại bán trục - Phụ tùng Mitsubishi An Việt)

6. Dấu hiệu hư hỏng của bán trục ô tô

Bán trục và các khớp nối có thể xuống cấp theo thời gian, dẫn đến nhiều dấu hiệu bất thường như:

▸ Tiếng kêu lục cục, rắc rắc khi đánh lái

• Dấu hiệu điển hình khi khớp CV ngoài bị mòn.

• Thường nghe rõ khi quay vô-lăng hết cỡ lúc vào cua.

▸ Rung vô-lăng khi tăng tốc

• Do bán trục cong, mất cân bằng, hoặc khớp trong bị lỏng.

• Cảm giác rung rõ nhất khi đạp ga mạnh ở tốc độ thấp.

▸ Rò rỉ mỡ quanh bánh xe

• Chụp bụi rách → mỡ từ khớp CV bắn ra ngoài.

• Nếu không xử lý kịp thời sẽ làm khớp nhanh hỏng.

▸ Tiếng va đập khi sang số hoặc tăng ga

• Bán trục hoặc khớp có thể bị lỏng, mòn rãnh khớp.

• Nguy cơ gãy trục nếu tiếp tục sử dụng.

▸ Xe nặng máy, ì khi đề pa

• Bán trục có thể mòn bên trong hoặc khớp khô dầu.

• Truyền lực kém hiệu quả.

(Dấu hiệu hư hỏng của bán trục ô tô - Phụ tùng Mitsubishi An Việt)

7. Khi nào cần thay bán trục?

Bạn nên kiểm tra hoặc thay bán trục trong các trường hợp sau:

• Bán trục bị cong do va chạm, tai nạn.

• Khớp nối CV hoặc các đăng mòn, tạo tiếng ồn rõ ràng.

• Mỡ bôi trơn bị mất hoặc lẫn nước do chụp bụi rách.

• Bán trục mòn cốt, rơ lỏng tại khớp nối với moay-ơ hoặc vi sai.

• Xe rung, giật mạnh khi chạy thẳng hoặc khi chuyển hướng.

Lưu ý: Nếu chỉ rách chụp bụi hoặc rò mỡ, bạn có thể thay chụp và vệ sinh – chưa cần thay toàn bộ bán trục.

(Khi nào cần thay bán trục? - Phụ tùng Mitsubishi An Việt)

8. Giá bán trục ô tô và kinh nghiệm thay thế

Giá bán trục ô tô phụ thuộc vào:

• Dòng xe (sedan, SUV, bán tải…)

• Bán trục bên trái, phải hoặc trục sau

• Loại khớp (CV thường, CV tốc độ cao…)

• Hàng chính hãng, OEM hay aftermarket

Giá bán trục tham khảo:

• Xe phổ thông (Vios, City, Accent…): ~1.500.000 – 3.000.000 VNĐ/trục

• Xe SUV, bán tải (Everest, Fortuner…): ~3.000.000 – 6.000.000 VNĐ/trục

• Xe sang, nhập khẩu: có thể lên tới 10 triệu/trục

Kinh nghiệm thay thế:

• Nên thay cả cặp bán trục nếu xe chạy lâu, để cân bằng hai bên.

• Kiểm tra tình trạng moay-ơ, phớt, ổ bi trước khi thay.

• Dùng đúng mã phụ tùng theo hãng – vì mỗi xe có kích thước và thông số khác nhau.

(Giá bán trục ô tô và kinh nghiệm thay thế - Phụ tùng Mitsubishi An Việt)

9. Kết luận

Bán trục ô tô là một bộ phận nhỏ nhưng đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc vận hành an toàn và hiệu quả của chiếc xe. Việc hiểu rõ cấu tạo bán trục, nguyên lý hoạt động, các loại bán trục giảm tải, cũng như dấu hiệu hư hỏng sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc kiểm tra, bảo dưỡng và thay thế kịp thời. Nếu bạn đang tìm hiểu về bán trục ô tô, hy vọng bài viết này hữu ích với bạn.

Tại Phụ tùng Mitsubishi An Việt, chúng tôi Chuyên Cung cấp Phụ tùng Chính hãng cho tất cả các dòng xe Mitsubishi, từ Xforce, Xpander, Outlander, Triton, Attrage, Mirage, Jolie, Zinger cho đến Pajero Sport,… Với gần 20 năm kinh nghiệm trong ngành phụ tùng ô tô, An Việt cam kết mang đến sản phẩm chất lượng, đúng chủng loại, đúng giá trị, cùng dịch vụ tư vấn tận tâm, hỗ trợ khách hàng hết mình.

👉 Liên hệ Phụ tùng Mitsubishi An Việt tại đây để được tư vấn và báo giá nhanh chóng!